Ολοι συζητούσαν την περασμένη εβδομάδα πόσο υψηλα έφτασε το εικονικό νομισμα bitcoin -τα 16.000 ευρώ. Εντούτοις σήμερα έπεσε στα 12.000 αίφνης. Οπως έπεσε αναλογα και το δολάριο. Κι έχει ξανακατακρημνισθεί στα τάρταρα το bitcoin μετά από θεαματική άνοδο. Οπότε πολλοί αναρωτιώνται αν είναι φούσκα.
Ομως πολλοί αναρωτιώνται κάτι πιο βασικό. Τι ακριβώς είναι; Πώς το παιρνεις; Και τι ακριβώς αγοράζεις στην Ελλάδα με αυτό; Αξιζει να εμπλακείς; Είναι πολιτικά ορθό; Είναι αντιδραστικό ή προοδευτικό;
Βασικά (αν και είναι εικονικό) είναι χρήμα και ιδεολογία δεν φέρει. Οι Τράπεζες μπορεί ακόμα να μην το ελέγχουν, αλλά γίνονται προσπάθειες να διασυνδεθεί με χρηματοπιστωτικούς μηχανισμούς. Οπότε είναι μεν αντισυμβατικό, αλλά ουσιαστικά είναι απλώς «πλαστικό» χρήμα. Στο κάτω-κάτω κράτη και τράπεζες έχουν ποτέ στα θησαυροφυλάκιά τους πραγματικό χρυσό ή μετρητό που να αντιστοιχεί στα κεφάλαια που θεωρητικά διακινούν; Το ότι δηλαδή δεν αντιστοιχεί σε πραγματικό, χειροπιαστό χρήμα, δεν το κάνει λιγότερο χρήμα ούτε πιο εικονικό από το πλαστικό χρήμα.
Ξεκινώντας από το πιο χρήσιμο, δηλαδή τις αγορές, ειδικά στην Ελλάδα δεν αγοράζεις σχεδόν τίποτα. Ελάχιστες ελληνικές επιχειρήσεις κάνουν συναλλαγές σε bitcoin και από τράπεζες το διαθέτει για αγορές η Πειραιώς. Υπάρχουν επίσης πλατφόρμες στις οποίες μπορεί κάποιος να αγοράσει ψηφιακά το ψηφιακό του χρήμα. Ομως πώς θα το διαθέσει εν συνεχεία; Τι θα αγοράσει με αυτό; Μπορείτε βεβαια να ψωνίσετε από το Amazon, αλλά αυτό έτσι κι αλλιως το κάναμε και με το κανονικό χρήμα -όταν το είχαμε. Μπορείτε επίσης να αγοράσετε από το διαδίκτυο απο επιχειρήσεις του εξωτερικού πολλά (ηλεκτρονικά, έπιπλα κ.λπ) όμως ποιος αγοράζει κρεβάτι από τις ΗΠΑ ή και από τη Γαλλία;
Το θέμα είναι ότι ειδικά στην Ελλάδα που δεν μπορείς να ψωνίσεις, μπορείς να δεις το bitcoin μόνο ως επένδυση. Και ειδικά στην Ελλάδα, αυτό μοιάζει και λίγο με ανέκδοτο.
Η δε τιμή είναι αρκετά υψηλή για να πεις «αγοράζω αύριο». Πιθανόν κάποιος να σκεφτεί να αγοράσει μαζί με άλλους ως επένδυση ή να περιμένει να πέσει η τιμή. Ομως αξιζει κανείς να ρισκάρει σε μια επένδυση που μπορεί (όπως όλες) να αποδειχθεί φούσκα, ειδικά όταν δεσμεύει το χρήμα του σε δυσκολες εποχές και όταν στη χώρα του μπορεί να αγοράσει με αυτό ελάχιστα πράγματα;
Το Bitcoin είναι ένα εντελώς ψηφιακό νόμισμα. Δεν υπάρχει επισήμως σε καμία φυσική μορφή, κερμάτων ή χαρτονομισμάτων. Δεν παράγεται (ακομα) από καμία συγκεκριμένη χώρα. Δεν ελέγχεται από καμία συγκεκριμένη τράπεζα ή κυβέρνηση. Εχει όμως έναν «εσωτερικό» προγραμματισμό που περιορίζει τρόπον τινά τον αριθμό των «νομισμάτων» που κυκλοφορούν και που ο προγραματισμός αυτός έχει ορίσει ότι θα πάψουν να κυκλοφορουν νέα «κρυπτονομίσματα» το 2145, οπότε θα έχουν «υπάρξει» έως τότε και θα κυκλοφορουν στην ψηφιακή αγορά 21 εκατομμύρια bitcoins
Πρωτοεμφανίσθηκε το 2008, με την πρώτη μεγάλη οικονομικη κρίση στις ΗΠΑ και τότε έγινε η πρώτη επιστημονική δημοσίευση που περιέγραφε το Bitcoin. Η δημοσίευση ήταν από έναν άνθρωπο φάντασμα, έναν άνδρα (μάλλον) με το ψευδώνυμο Satoshi Nakamoto. Κανείς δεν το είδε ποτέ και δεν ξέρουμε αν ήταν άτομο ή ομάδα. Διάφοροι εμφανίστηκαν τα επομενα χρόνια και είπαν ότι ήταν ο Νακαμότο, με πιο πιστευτό έναν Αυστραλό, όμως τίποτα δεν είναι διασταυρωμένο και οι «ρίζες» του bitcoin μπορεί να είναι οπουδήποτε-στο προσωπικό εργαστήριο ενός εκκεντρικού ευφυούς οικονομολογου με γνώσεις πληροφορικής ή στα ρετιρέ κάποιου ολιγάρχη ή κάποιας μεγάλης εταιρείας -από θεωρίες, άλλο τίποτα. Κάποιοι πιστεύουν ότι θα ξετρυπώσουν κάποια στιγμή τον δημιουργό, ακολουθώντας το χρήμα, γιατί το μόνο βέβαιο είναι ότι ο «Νακαμότο» (όταν εξαφανιστηκε το 2012 από προσώπου ιντερνέτ) είχε ένα εκατομμύριο bitcoin.
Τον Απρίλιο του 2010 ξεκίνησαν πάντως οι πρώτες συναλλαγές στις χρηματαγορές, με το Bitcoin να αξίζει 0,14 δολάρια. Η πρώτη εμπορική συναλλαγή με το νέο ψηφιακό νόμισμα έγινε χάρη σε έναν προγραμματιστή από τη Florida που ζήτησε στο Forum BitcoinTalk.org, κάποιος να του παραγγείλει δύο πίτσες. Δυο μέρες μετά ανταποκρίθηκε ένας αγρότης που κέρδισε 10.000 bitcoins (τόσα έδινε ο προγραμματιστής) και έστειλε δύο πίτσες από την αλυσίδα Papa John’s. Δεν ξέρουμε πώς αισθάνεται σήμερα ο προγραμματιστής αυτός, που έδωσε ένα δεκαχίλιαρο για δυο πίτσες, δηλαδή τις πλήρωσε με σημερινά λεφτά 12.000 Χ 10.000 = 120 εκατομμύρια ευρώ…
Το 2011 ένα άρθρο στο Forbes έδωσε πραγματική ώθηση στο θέμα και άρχισαν παράλληλα να κυκλφοορούν και φήμες ότι το χρησιμοποιούσαν ως νόμισμα όσοι ήθελαν να ξεπλένουν χρήμα. Με κάτι τέτοια, το 2012 το bitcoin έφτασε τα 27 δολάρια έκαστο. Και μέσα σε ένα χρόνο σκαρφάλωσε στα 1.200 δολάρια!!! Ξαφνικά έπεσε στα 550 δολάρια και μετά όμως ξανάρχισε να ανεβαίνει.
Ο Βαρουφάκης σε σημερινή συνέντευξή του στο Wired χαρακτηρίζει το ψηφιακό νόμισμα «την τέλεια φούσκα» ομως αρνείται να εκτιμήσει πότε θα σκάσει ή και αν θα σκάσει σίγουρα. Δηλαδή, ή θα βρέξει, ή θα χιονίσει ή καλό καιρό θα κάνει.
Σαν όλες τις «άυλες» επενδύσεις έχει το ρίσκο του. Μπορεί όντως να εξαφανιστεί μαγικά όπως εμφανίστηκε και να πάρει στον πάτο μαζί του και όλες τις οικονομίες σας. Αλλά μπορεί (εκτιμούν γνωστοί οικονομολόγοι) να φτάσει και τα 100.000 ευρώ έκαστο. Δηλαδή να πέσει, να ανέβει, να ξαναπέσει και να ξανανέβει και να φτάσει κάποια στιγμή στην αστρονομική αξία των 100.000. Μπορεί όμως και να κατρακυλήσει για πάντα πολύ νωρίτερα από το υποτιθέμενο ζενίθ του. Κανείς δεν ξέρει. Και το κυριότερο, κανείς δεν πρέπει να ρισκάρει με καμία επένδυση αν δεν έχει χρήματα «για κομπόδεμα». Οποιος επενδύσει στο bitcoin θα πρέπει να μη χρειάζεται αυτά τα χρήματα, ώστε όταν θα πέσει (επειδή είναι πολύ πιθανό να πέσει), να μη χρειαστεί να «σκοτώσει» την τρόπο τινά μετοχή του σε κακή τιμή επειδή απλά θα χρειάζεται άμεσα μετρητά. Αυτές οι επενδύσεις είναι για όσους δεν έχουν ποτέ άμεση ανάγκη για μετρητά και μπορούν να έχουν το κεφάλαιό τους «να κάθεται» ώστε να μην αναγκάζονται να το ρευστοποιούν σε ακατάλληλη στιγμή (όταν πέφτει) και για να μπορούν απεναντίας να το πουλούν όταν σαν «μετοχή» θα πλησιάζει την μάξιμουμ αξία της οπότε και θα βγάλουν το μάξιμουμ δυνατόν κέρδος.
Το bitcoin, το μεγαλύτερο και πιο γνωστό κρυπτονόμισμα, έχει φέτος καταγράψει άλμα άνω του 1.400%. Ωστόσο, από τότε που ανήλθε στα επίπεδα ρεκόρ των 16.800 ευρώ (20.000 δολαρίων) πριν από 11 ημέρες, η πορεία του είναι καθοδική. Σήμερα υποχώρησε στα 12.000 ευρώ.
Νωρίτερα, η κυβέρνηση της Νότιας Κορέας ανακοίνωσε ότι θα επιβάλει πρόσθετα μέτρα προκειμένου να ρυθμίσει τις κερδοσκοπικές κινήσεις στις συναλλαγές στο ψηφιακό νόμισμα
Ο Γιάννης Βαρουφάκης είπε σχετικά στην προαναφερομενη συνεντευξη
«Ποτέ δεν με εντυπωσίασε το bitcoin, αλλά από την αρχή θεωρούσε ότι η τεχνολογία στην οποία στηρίζονταιτα blockchain είναι μια αξιοσημείωτη λύση σε προβλήματα που δεν έχουμε φανταστεί ακόμα. Η τρέχουσα αποτίμησή του είναι ίσως η πιο τέλεια φούσκα. Αν λάβουμε υπόψη την χρονολογική πορεία του bitcoin σε δολάριο και αφετέρου τον αριθμό συναλλαγών και την ποσότητα αγαθών και υπηρεσιών που πωλούνται και αγοράζονται με bitcoin, προκύπτει ότι η τιμή του είναι υπερβολικά διογκωμένη σε σχέση με την πραγματική χρήση του. Όπως υποστηρίζει ο Κέινς, αυτό είναι το είδος της φούσκας που σχηματίζεται αυτοαναφορικά και που συνεχίζει να οδηγεί λανθασμένα την τιμή του bitcoin.»
Στην ερώτηση πότε μπορεί να σκάσει η φούσκα, απαντά
«Σε μη γραμμικά δυναμικά συστήματα, είναι αδύνατον να προβλέψουμε πότε θα σκάσει η φούσκα. Ομως δεν ανησυχώ γιατί ότι θα προκαλέσει ευρύτερη οικονομική κρίση. Το ενδιαφέρον των μέσων ενημέρωσης είναι έντονο, ωστόσο το μέγεθος της αγοράς του παραμένει μικροσκοπικό στο συνολικό χρηματοπιστωτικό τομέα. Το Bitcoin είναι απίθανο να προκαλέσει αλυσιδωτή αντίδραση, όπως της οικονομικής κρίσης του 2008, που έφερε η διασύνδεση CDO και CDS, με σχεδόν κάθε άλλη πτυχή του χρηματοπιστωτικού τομέα»
Σε θεωρητικό επίπεδο θεωρει πάντως ότι το bitcoin ως ψηφιακό νόμισμα, αν ήταν μοναδικό και δεν υπήρχε τυπωμένο χρήμα, τότε ο αλγόριθμός του θα επέτεινε τις κοινωνικές ανισότητες εις βάρος των φτωχών
Ο ίδιος πιστεύει ότι είδη παρόμοια με του bitcoin θα χρησιμοποιηθούν μελλοντικά από κράτη, τράπεζες και εταιρείες για διακανονισμούς, εσωτερικές πληρωμές και συναλλαγές.
ΚΑΙ ΤΟ ΡΩΣΙΚΟ BITCOIN, το ETHEREUM
Ως προγραμματιστή της χρονιάς στη Ρωσία ανέδειξε η εφημερίδα Vedomosti τον 23χρονο δημιουργό του ρωσικού κρυπτονομίσματος Ethereum, Βιτάλικ Μπουτέριν. Το κρυπτονόμισμα που δημιούργησε κόστιζε πρίν από ένα χρόνο 8 δολάρια και τώρα η αξια του και πλέον χρόνο κάτι περισσότερο από τα 8 δολάρια αλλά στις αρχές Δεκεμβρίου η αξία του έφτασε τα 448.
Το ρωσικό Ethereum αυτή την στιγμή βρίσκεται στην δεύτερη θέση (μετά το Bitcoin) ως προς την κεφαλαιοποίηση των παγκοσμίας κυκλοφορίας κρυπτονομισμάτων, υπερβαίνοντας τα 46 δισεκατομμύρια δολάρια.
Σε αντίθεση με το Bitcoin το «Αιθέριο» δεν χρησιμοποιείται αποκλειστικά για την ανταλλαγή αγαθών και υπηρεσιών, αλλά και γιά κάτι που λέγεται smart contracts (έξυπνα συμβόλαια). Πρόκειται για πρωτόκολλα που σε σύγκριση με τα συμβόλαια που έχουμε συνηθίσει, ρυθμίζουν μια συμφωνία πάσης φύσεως μεταξύ δύο ή περισσότερων μερών με τρόπο που μπορεί να αυτοματοποιηθεί, αλλά πάνω από όλα, δεν μπορεί να παραλλαχθεί.
“Το Ethereum είναι ένα αποκεντρωμένο πρωτόκολλο blockchain που εκτελεί έξυπνα συμβόλαια: εφαρμογές που τρέχουν ακριβώς όπως έχουν προγραμματιστεί, χωρίς καμία δυνατότητα διακοπής της παραγωγής, λογοκρισίας, απάτης ή παρέμβασης τρίτων. Το Ether είναι η ενσωματωμένη νομισματική μονάδα της πλατφόρμας Ethereum”
Ο μηχανισμός του μοιάζει με το crowdfunding («λαϊκή χρηματοδότηση»), το οποίο επιτρέπει σε διάφορα προγράμματα να προσελκύουν χρήματα, παρακάμπτοντας τις εξαντλητικές διαδικασίες παρουσιάσεων, συνομιλιών και σύναψης συμφωνιών, όπως συμβαίνει με τους κλασσικούς επενδυτές.
Όμως οι δυνατότητες των έξυπνων συμβολαίων είναι πολύ ευρύτερες και για πολλούς η διεύρυνσή τους μπορεί να έχει αρκετές συνέπειες, αν βγει απο τη μέση ο ανθρώπινος παράγοντας (ο δικηγόρος, η πρόθεσή σου να αλλάξεις γνώμη κ.λπ.)
